Wat is de meest ecologische optie: online shoppen of fysiek winkelen?

De ecologische voetafdruk van je winkelbezoek

Er bestaan eigenlijk drie manieren van winkelen:

1. fysiek in een winkelpunt.
2. online in de webshop van een fysieke winkel.
3. online bij een ‘online only’ verkoper zoals bol.com of Amazon.

Elke optie heeft voor- en nadelen op het vlak van CO2-uitstoot. Alles hangt af van de concrete situatie. Zo nemen mensen in uitgestrekte landen, zoals de VS, vaak de auto om een boodschap te doen. In dichtbebouwde regio’s zoals België en Nederland, nemen we sneller de fiets of het openbaar vervoer – wat natuurlijk de CO2-uitstoot naar beneden haalt. Welk vervoersmiddel je kiest, bepaalt voor een groot stuk de uitstoot van een aankoop.

Wanneer je iets laat leveren door een ‘online only’ verkoper, komt dat product rechtstreeks uit het magazijn. Bij een aankoop uit een fysieke winkel maakt het product twee keer een trip: een keer vanuit het magazijn naar de winkel en een keer van de winkel naar jouw huis. Bovendien vragen winkels meer onderhoud en energie dan de magazijnen van online retailers. Toch betekent dat niet per se dat online leveringen ecologischer zijn.

Snelle levering uit den boze

Een bestelwagen gevuld met meerdere producten, dat is toch beter voor het milieu dan jouw auto die voor een aankoop naar de winkel rijdt? In principe wel. Tenzíj je kiest voor een snelle levering de volgende dag.

Je dwingt daardoor de leverancier om te kiezen voor het snelste vervoer, en niet het meest efficiënte. Daardoor gaan er meerdere halfvolle bestelwagens de baan op, in de plaats van een enkele volle. Als je dan ook nog eens afwezig bent om de bestelling in ontvangst te nemen, moet er voor één product soms meerdere keren gereden worden.

Voor overzeese bestellingen geldt hetzelfde: wil je een snelle levering, dan moet jouw aankoop het vliegtuig op, anders kan het misschien in een volle container per boot. Sowieso gaan voor een snelle levering meer broeikasgassen de atmosfeer in.

Als consument lijkt het soms dat je impact op de uitstoot van producten beperkt is, en meer bij de betrokken bedrijven ligt. Maar in het geval van online shoppen, schuilt het grootste verschil in de laatste kilometers die je aankoop aflegt. En op die kilometers heb jij wel degelijk een invloed.

Hoe beperk je de CO2-uitstoot van een aankoop?

1. Bij offline aankopen

• Ga met de fiets of te voet
  Probeer autoritten voor winkelbezoeken te beperken. Koop dus zo lokaal mogelijk.
• Combineer winkeltrips
  Moet je toch de auto nemen, combineer dan je winkelbezoek met andere noodzakelijke ritten zoals die naar je werk of school.
• Koop meerdere items per keer
  Ga je met de auto winkelen, koop dan meteen genoeg van de producten die je nodig hebt, om extra trips te vermijden.

2. Bij online aankopen

• Vermijd express delivery
  Als de optie er is, vraag dan niet om een snelle levering zodat er geen halvolle bestelwagens voor jouw aankoop de baan op moeten.
• Koop meerdere items tegelijkertijd
  Als je meerdere producten bestelt, verlaag je de milieu-impact per stuk. Je kan het transport beperken door stukken een tijdje in je winkelmandje te laten liggen tot je meerdere items hebt verzameld. Maar naast vervoer vraagt een online aankoop ook om meer verpakking dan een aankoop in een winkel. Je kan in online shops soms vragen om zo weinig mogelijk bubbelplastic of karton te gebruiken. Krijg je toch een levering die drie keer is ingepakt, probeer het materiaal dan te hergebruiken.
• Blijf thuis voor ontvangst of kies een lokaal afhaalpunt
  Laat je aankopen thuis of op je werk leveren wanneer je daar aanwezig bent zodat de pakjesdienst maar één keer hoeft te rijden. Nóg beter is het om te kiezen voor een afhaalpunt in de buurt. Je bezorger levert daar meerdere pakjes tegelijkertijd en maakt dus minder kilometers. Haal je pakje te voet of met de fiets op.
• Vermijd impulsaankopen en retours
  Als shopper stuur je sneller een aankoop terug wanneer je die online kocht. Online retailers maken dat retourneren dan ook erg gemakkelijk. Toch zorgt dat extra transport voor een serieuze CO2-uitstoot. Wist je trouwens dat veel online shops de teruggestuurde items niet meer kunnen verkopen en zelfs vernietigen? Lees daarom altijd goed de productomschrijvingen en maattabellen. Ontbreekt een goede omschrijving? Dan bestel je beter ergens anders. Koop ook geen vijf jurkjes om er vier terug te sturen. Ga ze dan beter in een fysieke winkel passen.
• Shop lokaal
  Ook wanneer je online shopt, kan dat lokaal. Check altijd of je aankoop geen te lange afstand moet afleggen. Kan het toch niet anders en vind je geen alternatief dichtbij? Kies dan voor bedrijven die het transport compenseren door bijvoorbeeld bomen te planten.

Conclusie: minder is meer

Een niet gekocht paar schoenen is ecologischer dan een paar vegan, gerecycleerde en lokaal geproduceerde schoenen. Zo simpel is het: wat je níet koopt, is nog altijd beter voor het milieu dan wat je wel koopt, hoe ‘groen’ dat ook is.

Stap 1 is dus, vóór je beslist of je een aankoop live of online gaat doen, nadenken of je het item wel écht nodig hebt.