Justitie versnelt digitalisering in de rechtbank

“Door de lockdown ontstond er een grote vraag naar telewerk en videoconferenties”, zegt Ivan Verborgh, ICT-directeur bij de FOD Justitie. De digitale weg bood een snelle oplossing, zodat de dienstverlening door Justitie gegarandeerd bleef. De realiteit van het thuiswerk versterkte bovendien de rol van een toepassing als e-Deposit, waarmee advocaten en burgers brieven, conclusies en stukkenbundels digitaal kunnen neerleggen in een specifiek dossier bij een rechtbank. Het ultieme doel is de digitalisering van de complete keten: van de politie, via het parket, tot het gevangeniswezen en de rechtbanken.

Video in de rechtbank

In de rechtbank maakt het gebruik van video sinds de start van de coronacrisis het verschil. “Wanneer het niet mogelijk is om fysiek ter plaatse te zijn, biedt video een handige oplossing”, zegt Theo Byl, onderzoeksrechter en voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg in Mechelen.

De uitrol van Cisco Webex gebeurde bijzonder snel. “Op vrijdag hadden we de licenties”, zegt Theo Byl. “En op maandag waren we er al mee aan de slag.” Zo kon de rechtbank zowel strafzaken als burgerlijke zaken verder blijven behandelen, ook wanneer de lockdown een verplaatsing naar de rechtbank onmogelijk maakte. “In strafzaken werd het gebruik van videozittingen positief onthaald, omdat de betrokken partijen perfect konden volgen wat er in de zittingszaal gebeurt. In burgerlijke zaken is er de mogelijkheid voor advocaten om via videolink de zaak te bepleiten vanop hun kantoor.”

Uitrol in heel België

Ook na corona zal justitie video blijven inzetten in de rechtbanken. De voordelen zijn onmiskenbaar: zittingen verlopen efficiënter, het aantal verplaatsingen door o.a. advocaten vermindert en het veiligheidsrisico daalt omdat gedetineerden niet overgebracht moeten worden.

Om videoconferentie wettelijk mogelijk te maken werken de stafdienst ICT en het college van de hoven en rechtbanken aan een wetsvoorstel dat gedragen wordt door alle stakeholders. Met 3 testopstellingen in minstens 5 verschillende gebouwen gaan ze na welke infrastructuur aan alle vereisten voldoet. Na de analyse volgt een veralgemeende uitrol van videozittingen in heel België.

Theo Byl, voorzitter Rechtbank van Eerste Aanleg in Mechelen

Eén digitaal dossier

Voor minister van Justitie Vincent Van Quickenborne is het gebruik van video maar een eerste stap in de digitalisering. De minister pleit niet voor een revolutie, wel voor een stappenplan. “We moeten kijken naar welke digitale bouwstenen er al bestaan en hoe we die kunnen inpassen in een nieuw systeem.” De basis voor die verdere digitale transformatie vormt de investering in een moderne IT-uitrusting, samen met de invoering van een globaal digitaal dossier per rechtszaak.

Theo Byl: “Het globaal digitaal dossier wordt van bij aanvang digitaal aangemaakt, bijvoorbeeld door de politiedienst die het PV opmaakt. De parketmagistraat en de rechtbank kunnen verder werken in hetzelfde dossier. Het stelt ons in staat om op een moderne en vlotte manier zaken te behandelen.” Magistraten, advocaten en betrokken partijen krijgen veilig en makkelijk vanop afstand toegang tot het digitale dossier. Dat dossier moet ook een koppeling krijgen met andere diensten, zoals de FOD Financiën.

Vincent Van Quickenborne: “Corona heeft er echt voor gezorgd dat iedereen beseft dat vandaag video en technologie de oplossingen zijn voor de uitdagingen van de toekomst. Vanaf dit jaar komt er nieuwe apparatuur. We gaan tientallen miljoenen euro’s investeren in de digitalisering van Justitie.”